متاورس یا Metaverse یک مفهوم مرتبط با فضای مجازی است که شامل یک جهان مجازی و پردازش ابری است. در این فضا، کاربران قادر خواهند بود با هم تعامل کنند، شخصیتهای مجازی خود را ایجاد کرده و در این دنیای مجازی به صورت آنلاین با دیگران ارتباط برقرار کنند. برای ایجاد متاورس، تکنولوژیهای پیشرفتهای مانند واقعیت مجازی، واقعیت افزوده، بلاک چین و هوش مصنوعی به کار میروند. این فضا به عنوان یک جایگاه جدید برای تعاملات آنلاین در آینده مطرح است.
متاورس چیست؟
مفهوم Metaverse یا دنیای مجازی شکلگیریهای مختلفی را در گذشته پشت سر گذاشته است. در سالهای ۱۹۹۰، با ظهور اینترنت، جهانی جدیدی برای تعاملات انسانی فراهم شد. در اینترنت، افراد میتوانستند با یکدیگر از راه دور در ارتباط باشند، اما با وجود این، این تعاملات به محدودیتهای خود برای ارتباطات فیزیکی برخورد میکردند.
سپس با ظهور بازیهای آنلاین چند نفره مانند World of Warcraft در دهه ۲۰۰۰، جهانهای مجازی با قابلیتهای پیشرفتهتری شکل گرفتند. با افزایش قدرت پردازشی و پهنای باند اینترنت، جهانهای مجازی با امکانات ویژهتری همچون گفتگو صوتی و تصویری، شخصیتهای مجازی قابل شخصیسازی و عناصر دیگر، شکل گرفتند.
اما مفهوم متاورس بهطور رسمی در سال ۲۰۱۹ توسط فیسبوک و شرکت Oculus VR مطرح شد. با اعلام رویکرد فیسبوک در جهت ساخت و توسعه متاورس، این فضا بهطور گستردهتری شناخته شد و توجهات بسیاری را به خود جلب کرد. همچنین شرکتهای دیگری مانند گوگل، مایکروسافت و اپل نیز در جهت توسعه متاورس فعالیت میکنند و انتظار میرود که در آینده، رقابت بین این شرکتها در این فضا بیشتر شود.
واقعیت مجازی یا Virtual Reality (VR) یکی از تکنولوژیهای کلیدی در Metaverse است که به کاربران امکان میدهد تا به یک جهان مجازی واقعیتپردازی شده فرو روند. در واقعیت مجازی، کاربران با استفاده از یک ماسک واقعیت مجازی، وارد دنیای مجازی شده و با استفاده از دستهها و کنترلرهای مجازی، میتوانند در این دنیای مجازی حرکت کنند و با آن تعامل داشته باشند.
واقعیت مجازی «VR» در متاورس چیست؟
در Metaverse ، واقعیت مجازی نیز بهعنوان یکی از تکنولوژیهای اساسی برای ساخت دنیای مجازی بهکار میرود. با استفاده از واقعیت مجازی، کاربران میتوانند به یک جهان مجازی واقعگرایانه و سهبعدی فرو روند و با استفاده از تکنولوژیهای پیشرفته دیگری مانند سیستمهای شناسایی حرکت، احساس حضور در آن دنیا را بهدست آورند. بهطور کلی، واقعیت مجازی در Metaverse، تجربه بسیاری را برای کاربران فراهم میکند و بهعنوان یکی از اصلیترین تکنولوژیهای مورد استفاده در این فضا محسوب میشود.
واقعیت افزوده یا Augmented Reality (AR) یکی دیگر از تکنولوژیهایی است که در Metaverse بهکار میرود. در واقعیت افزوده، با استفاده از دوربینهای دستگاه، تصاویر و ویدئوهایی به دنیای واقعی اضافه میشود. با این کار، تصاویر سهبعدی و واقعگرایانه روی اشیاء و بخشهای مختلف از محیط واقعی قرار میگیرند و کاربران بهطور مستقیم با آنها تعامل دارند.
واقعیت افزوده «AR» در متاورس چیست؟
در متاورس، واقعیت افزوده نیز بهعنوان یکی از تکنولوژیهای کلیدی استفاده میشود. با استفاده از واقعیت افزوده، کاربران میتوانند تصاویر و ویدئوهای سهبعدی را بر روی اشیاء و بخشهای مختلف از محیط واقعی قرار دهند و با استفاده از دستهها و کنترلرهای مجازی، با آنها تعامل داشته باشند. بهطور کلی، واقعیت افزوده در متاورس، به کاربران امکان میدهد تا در دنیای واقعیت افزوده و سهبعدی، تجربههای جدیدی را کسب کنند و با تعامل با آنها، تجربهی بیشتری را بدست آورند.
متاورس یکی از پیشروان تکنولوژی واقعیت مجازی و واقعیت افزوده است که بهعنوان یک شرکت پیشگام در این حوزه فعالیت میکند. در سال ۲۰۱۴، فیسبوک شرکت Metaverse را خریداری کرد و از آن زمان، این شرکت بهصورت یکی از زیرمجموعههای فیسبوک، فعالیت خود را ادامه داده است.
از آنجا که فیسبوک بهعنوان یک شرکت بزرگ و قدرتمند در زمینه شبکههای اجتماعی شناخته شده است، این خریداری باعث شد تا Metaverse همچنین بهطور گستردهتری شناخته شود و با استفاده از امکانات و سرمایهگذاریهای فیسبوک، فعالیتهای خود را گسترش دهد.
متاورس و فیسبوک
همچنین، فیسبوک با ارائه دستگاه Oculus Rift، در حوزه واقعیت مجازی نیز فعالیت دارد و با تلفیق این دستگاه با فناوریهای متاورس، تلاش میکند تا تجربهی کاربری فراگیری را در زمینه واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، بهبالاترین سطح ممکن برساند.
ارزهای دیجیتال و توکنهای غیرمثلی (NFT) نقش مهمی در متاورس دارند. در واقع، این ارزها و توکنها بهعنوان واسطههای اصلی مبادله و تراکنش در متاورس عمل میکنند. با استفاده از این ارزها و توکنها، کاربران میتوانند بهراحتی در دنیای مجازی متاورس، خرید و فروش انجام دهند و از امکانات و محتویات آن بهرهمند شوند.
توکنهای غیرمثلی (NFT) نیز در Metaverseبسیار مهم هستند. این توکنها، بهعنوان نمادهایی برای تملک یک محتوا، مثلاً یک اثر هنری یا یک قطعه از بازی، عمل میکنند. با خریداری یک توکن غیرمثلی، کاربر میتواند برای همیشه مالک آن محتوا شود و این امر بهویژه برای هنرمندان و خلقکنندگان در دنیای مجازی، بهعنوان یک راه حل مناسب برای حفظ حقوق مالکیت فکری، بسیار مهم است.
بنابراین، ارزهای دیجیتال و توکنهای غیرمثلی در متاورس نهتنها بهعنوان واسطههای تراکنش و مبادله، بلکه بهعنوان یک راه حل مناسب برای حفظ حقوق مالکیت فکری و تامین درآمد برای خلقکنندگان در دنیای مجازی، بسیار مهم هستند.
متاورس بهعنوان یک فناوری نوظهور، ویژگیهای بسیاری دارد که آن را از دیگر فناوریها متمایز میکند. برخی از ویژگیهای مهم متاورس عبارتند از:
۱- واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) در یک بستر یکپارچه.
۲- قابلیت ایجاد دنیای مجازی با دقت بالا و پویایی بالا.
۳- قابلیت تعامل با دنیای مجازی با استفاده از تکنولوژیهای پیشرفته مانند لباسهای هوشمند، اسکنر ۳D، حسگرهای حرکتی و ...
۴- امکان ترکیب دنیای واقعی با دنیای مجازی و تجربه یکپارچهای از این دو.
۵- قابلیت استفاده از توکنهای غیرمثلی (NFT) برای تملک یک محتوا در دنیای مجازی.
۶- قابلیت تولید و مصرف محتوای غنی، از جمله بازیهای ویدیویی، تجربههای آموزشی و محتوای فرهنگی.
۷- قابلیت تعامل و همافزایی با دیگر کاربران در دنیای مجازی.
۸- قابلیت استفاده در بسیاری از صنایع، از جمله بازیسازی، آموزش، مجموعههای موزهای، تبلیغات و ...
در کل، متاورس بهعنوان یک فناوری نوین با پتانسیل بسیاری، قابلیتهای فراوانی دارد و در آینده میتواند برای توسعه بسیاری از صنایع و کاربردهای مختلف بهکار گرفته شود.
متاورس بهعنوان یک فناوری نوظهور، هنوز در مراحل اولیه توسعه خود قرار دارد و همچنان با برخی محدودیتها و چالشها مواجه است. برخی از این محدودیتها عبارتند از:
۱- نیاز به تجهیزات پیشرفته و هزینهبر برای دسترسی به تکنولوژی Metaverse.
۲- نیاز به پردازشهای پیچیده و قدرتمند برای اجرای برنامههای Metaverse.
۳- محدودیتهای فیزیکی مانند اندازه و فضای قابل دسترسی برای تجربه Metaverse.
۴- برخی مشکلات امنیتی و حریم خصوصی که ممکن است در برخی استفادههای Metaverse بهوجود بیایند.
۵- محدودیتهای مربوط به فناوری و توانایی تجهیزات مانند عمر باتری، پردازنده و حافظه.
۶- عدم توانایی در تولید محتوای پویا و شخصی شده که به نیازهای خاص کاربران پاسخ دهد.
۷- نبود استانداردهای مشترک در این فضا که میتواند برای تعامل بیشتر و بهبود تجربه کاربری کمک کند.
در کل، با وجود این محدودیتها، Metaverse بهعنوان یک فناوری نوین با پتانسیل بسیاری برای توسعه و بهبود، در آینده میتواند برای توسعه بسیاری از صنایع و کاربردهای مختلف بهکار گرفته شود.
Metaverseبه عنوان یک فناوری نوین، امکانات و ویژگیهای منحصربهفردی را برای کاربران ارائه میدهد. اما به دلیل محدودیتهایی که هنوز در این فناوری وجود دارد، نمیتوان آن را بهعنوان جایگزین اینترنت در نظر گرفت.
از آنجا که Metaverse در حال حاضر بهعنوان یک فضای مجازی محدود، با محدودیتهایی مانند اندازه و فضای قابل دسترسی برای تجربه مواجه است، نمیتواند به عنوان جایگزینی برای اینترنت و امکانات آن در دنیای واقعی عمل کند.
بنابراین، در حال حاضر، متاورس بیشتر بهعنوان یک فضای جدید و نوین برای تجربه کاربران در بعضی از صنایع و کاربردهای خاص استفاده میشود، و بهطور کلی جایگزینی برای اینترنت نیست. با این حال، در آینده با پیشرفت تکنولوژی و حل مشکلات موجود، ممکن است متاورس به یک فضای جایگزین برای برخی از کاربردهای اینترنت تبدیل شود.
بهترین پروژه های متاورس
در حال حاضر، بسیاری از شرکتهای فناوری و شرکتهای بزرگ در حال کار بر روی پروژههای متاورس هستند. برخی از بهترین پروژههای متاورس عبارتند از:
۱. Horizon Workrooms از فیسبوک: یک پلتفرم ویدیوکنفرانس متاورس که امکان برقراری تماسهای ویدیویی در فضای مجازی را فراهم میکند.
۲. Spatial از Spatial XR: یک پلتفرم کاری مجازی با ویژگیهای تعاملی که امکان همکاری در پروژههای مختلف را فراهم میکند.
۳. The Sandbox: یک بازی متاورس با گرافیکی جذاب و امکاناتی مانند ساخت و ساز با بلوکها و خلق جهانهای جدید.
۴. Decentraland: یک پلتفرم متاورس برای ساخت و کنترل دنیای مجازی شخصی با استفاده از تکنولوژی بلاکچین.
۵. NeosVR: یک پلتفرم متاورس تعاملی با امکاناتی مانند ساخت و ساز با اشیاء سهبعدی و ایجاد بازیهای مجازی.
۶. VRChat: یک پلتفرم متاورس برای ارتباط و تعامل با دیگر کاربران در فضای مجازی.
این پروژهها تنها بخشی از پروژههای متاورس هستند که در حال حاضر در دسترس هستند. با توسعه فناوریهای متاورس و پیشرفت در این حوزه، انتظار میرود که پروژههای جدید و بیشتری به این فضا اضافه شوند.
در حال حاضر، بسیاری از شرکتهای بزرگ فناوری در حوزه Metaverseفعالیت میکنند و در پیشبرد این فناوری تلاش میکنند. برخی از مهمترین شرکتهای فعال در حوزه متاورس عبارتند از:
۱. فیسبوک: با توجه به اعلام اخیر فیسبوک در مورد تغییر نام به متا و همچنین ارائهی محصولات متاورس مانند Oculus و Horizon Workrooms، این شرکت به عنوان یکی از مهمترین شرکتهای فعال در حوزه متاورس شناخته میشود.
۲. مایکروسافت: با ارائه پلتفرم Mixed Reality، شرکت مایکروسافت در حوزه متاورس فعالیت میکند.
۳. اپل: با ارائه تکنولوژی ARKit برای ارائه واقعیت افزوده، اپل نیز در حوزه متاورس فعالیت میکند.
۴. گوگل: با پروژههایی مانند Google Glass و پلتفرم ARCore برای توسعه واقعیت افزوده، گوگل نیز در حوزه Metaverseفعالیت میکند.
۵. تسلا: با ارائه تکنولوژی FSD (Full Self-Driving) و خودروهای خودران، تسلا نیز میتواند به عنوان یکی از شرکتهای فعال در حوزه Metaverseشناخته شود.
۶. NVIDIA: با ارائه پلتفرمهایی مانند NVIDIA Omniverse و پشتیبانی از توسعهدهندگان در حوزه متاورس، NVIDIA نیز در این حوزه فعالیت میکند.
این شرکتها تنها بخشی از شرکتهای فعال در حوزه Metaverseهستند که در حال حاضر فعالیت میکنند. با توجه به رشد و پیشرفت این فناوری، انتظار میرود که شرکتهای جدیدتر نیز وارد این حوزه شوند.